Tijdens de Permanent Beta Dag op 13 november verzorgde Bas van de Haterd een sessie over de invloed van technologie op werk & maatschappij. Miriam Wesselink was als deelnemer aanwezig en schreef er een verslag over.

Erg leuke sessie en een eyeopener, losjes gebaseerd op zijn boek 10 banen die verdwijnen en 10 banen die verschijnen (met waardebepaling achteraf). In plaats van voor een gestructureerd verhaal dat van begin naar eind loopt, had Bas gekozen voor de vrije vorm van snippets: hij schotelde ons steeds drie plaatjes voor waar wij er een van kozen en liet ons zo de inhoud van zijn betoog bepalen.

Bijvoorbeeld de zorgrobot. Die is tegelijkertijd fantastisch én verschrikkelijk. Fantastisch, omdat de zorgrobot de verzorgenden vrijmaakt voor het echte verzorgen. Verschrikkelijk omdat de kans bestaat dat het verzorgen helemaal zonder mensen gebeurt en onze hulpbehoevenden dus eenzaam tussen de apparaten zitten.

Is dat laatste zo? Misschien hoeft dat niet zo verschrikkelijk te zijn. De humanoid, de robot die niet meer van een echt mens te onderscheiden is, bestaat al. Althans qua uiterlijk. Bas diende een smakelijk verhaal op over professor Henrik Scharfe en diens humanoid. Bas ging naar een event en was aan de vroege kant. Backstage, in het halfdonker, dacht hij een van de sprekers, Henrik Scharfe, te zien zitten en sprak hem aan: hallo… hallo… Geen sjoege. Bleek het de humanoid te zijn. De professor vertelde overigens ook dat hij de humanoid regelmatig op de passagiersstoel in zijn auto meenam en dan zo vaak van de weg gehaald werd omdat zijn ‘passagier’ geen gordel omhad, dat hij hem uiteindelijk in arren moede de gordel maar omdeed.

Een ander gekozen plaatje ging over de zelfrijdende auto. Elke baan dat ‘chauffeur’ in zich heeft, zal verdwijnen (en nog wel meer ook). Bas haalde de stelling aan van Chris Urmson, hoofd van de zelfrijdendeautodivisie van Google, dat binnen 5 jaar de zelfrijdende auto op de weg een feit is. Diens zoontje zou tegen die tijd de leeftijd hebben om zijn rijbewijs te halen, ‘but we are working hard to prevent that’.

Een minder leuke noot is dat minister Asscher 40 miljoen besteed aan het tot chauffeur opleiden van werklozen. Die mensen worden dus voor nieuwe werkloosheid opgeleid. Om deze waterval van werkloosheid het hoofd te kunnen bieden moet met name de gemeentelijke politiek daar nu al iets aan gaan doen.

Het volgende plaatje mocht ik uitkiezen en dat werden de 3D-geprinte schoenen. Dat was een item tijdens de Future of Shoes in Waalwijk – wat de wereldhoofdstad voor schoenen bleek te zijn. Wist jij dat? Ik niet. Schoenen maken is nu heel duur, want voor elke schoenmaat is een mallenmaker van zo’n €1500 nodig. Maar straks zal de schoenmaat niet meer bestaan. Er bestaan al zeskoppige printers die zes verschillende materialen kunnen printen. Je laat dan je voeten 3D-scannen, zoekt een leuk modelletje uit en laat je schoenen van zelfgekozen materialen, geheel op maat, 3D-printen. Nooit meer zere voeten.

Het met steeds meer verschillende materialen kunnen printen, leert ons dat we op een andere manier naar materialen moeten kijken. De 3D-printer begon met plastic als materiaal. Plastic is destijds niet ontwikkeld voor 3D-printen, en de laagjes waaruit een 3D-geprint voorwerp bestaat, maken een plastic voorwerp kwetsbaar. Maar als een nieuw materiaal speciaal voor die lagenstructuur wordt ontwikkeld, bestaat dat gevaar van kwetsbaarheid niet meer. Of we vinden 3D-printers uit die op een andere manier dan met laagjes werken, natuurlijk. ☺

Het plaatje van de accountant was de metafoor van hoge-opleidingberoepen die gaan verdwijnen. NB: de accountant heeft een hogere verdwijnkans dan de boekhouder. Want technologie is niet meer de Grote Bepaler van banen die overbodig gaan worden. Dat is salaris. De accountant vervangen door technologie levert het meeste op want accountants zijn duur. Schoonmakers daarentegen, zullen nog lang in menselijke vorm blijven bestaan, want die salarissen zijn zó laag dat het niet lonend is om daar techniek voor in te zetten. Sorry schoonmakers, jullie hongerloontje is het enige wat je beschermt tegen geen loon. Heel wrang: actievoeren voor betere betaling is dus niet verstandig. Terzijde: nog een reden voor een basisinkomen voor iedereen.

Er werden nog meer beroepen die verdwijnen behandeld, maar het is ook leuk om te vertellen over beroepen die in de veranderende wereld gaan ontstaan. Materiaalontwikkelaar bijvoorbeeld, voor 3D- en 4D-printen. Bij 4D-printen worden materialen gebruikt die zich kunnen aanpassen aan de omstandigheden, dus in de 4e dimensie – tijd – kunnen veranderen. Denk hierbij bijvoorbeeld aan asfalt dat zichzelf repareert en zich aan de temperatuur kan aanpassen.

Ook een spannend nieuw beroep: DNA-adviseur. Het sequencen, dus het in kaart brengen van DNA, is nu al heel betaalbaar. Met je DNA-profiel is personalized medicine mogelijk. Het huidige medicijngebruik is schieten met hagel. Bij sommige mensen werkt het, bij andere niet, en sommigen raken er zelfs slechter aan toe. (Ik laat hier de vaak dubieuze rol van de grote farmabedrijven even buiten beschouwing.) Als duidelijk is welke combinaties van genen, medicijnen, voedsel, levensstijl, enz. de gewenste effecten opleveren, kan je DNA-adviseur je helpen gezond 100 jaar of ouder te worden.

Bas sloot deze interessante sessie af met het motto: we moeten niet sceptisch over of bang zijn voor nieuwe ontwikkelingen, maar we moeten meer dromen.